Diplomasinin kalbi Çin’de attı

Afganistan’a Komşu Ülkelerin Dışişleri Bakanları Toplantısı, Çin’de ülke basını tarafından da yakından takip edildi.  Çin’in önde gelen gazetelerinden Global Times, 24 milyonun insani yardıma muhtaç olduğu Afganistan için Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) işgalini sona erdirerek hezimet eşliğinde ülkeyi terk etmesinin ardından Afganistan yeni bir geleceğe hazırlanıyor. Başta yoksullukla mücadele, alt yapı eksikliklerinin giderilmesi ve siyasi geçişin sağlanması gibi zorlu görevlerle karşılan Afganistan için bölge ülkeleri üçüncü kez bir araya geldi.

Çin’in Anhui eyaletinin Tunxi bölgesinde düzenlenen Üçüncü Afganistan’a Komşu Ülkeler Dışişleri Bakanları Toplantısı’na Çin, Rusya, Pakistan, İran, Tajikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’dan üst düzey temsilciler katıldı. Zirveye paralel olarak ayrıca düzenlenen “Troyka plus” olarak adlandırılan toplantıda da Çin, ABD, Rusya ve Pakistan masada hazır bulundu. Çin’in daveti üzerine Katar ve Malezya’nın sürece gözlemci statüsü ile katılması dikkat çekti.

“AFGANİSTAN KRİTİK BİR DÖNEMEÇTE”

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, zirveye gönderdiği yazılı mesajda Afganistan’ın kaostan düzene geçiş için kritik bir noktada olduğunu belirtti.  Bölge ülkelerine ortak geleceği inşa etme çağrısı yapan Xi, “Afganistan ortak komşumuzdur ve katılımcı tüm ülkelerin ortağıdır. Kurduğumuz ortak geleceği paylaşan cemiyet birlikte yükselip, birlikte düşeceğimiz aynı dağlar ve ırmaklarla birbirine bağlanmıştır.” ifadelerini kullandı.

Beijing yönetiminin Afganistan’ın egemenliğine, bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne her zaman saygı duyduğunu anımsatan Xi, geçen eylül ayında tesis edilen Afganistan’a komşu ülkeler mekanizmasının Afganistan’ın istikrarlı dönüşümüne destek vereceğini vurguladı.

AFGANİSTAN’IN KUŞAK VE YOL’A KATILIMI GÜNDEMDE

İki gün süren Afganistan konulu toplantıya Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin temasları damga vurdu. Pakistan Dışişleri Bakanı Mahmud Kureyşi ve Afganistan Geçici Hükümeti Başbakanı Emir Han Muttaki’yi ağırlayan Wang Yi, Kabil yönetiminin Kuşak ve Yol İnisiyatifi projelerine katılabileceğini vurguladı. 2013’te ilan edilen inisiyatifin içinde yer alan Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’nun Afganistan’ı içine alacak şekilde genişlemesini gündeme getiren Wang Yi, üç ülkenin güvenlik konusunda da iş birliği yapması gerektiğini söyledi.

Afganistan Geçici Hükümet Başbakanı Emir Han Muttaki de uluslararası yardımlara uzun vadede sürdürülebilir olmadığını kaydederek Kabil yönetiminin ekonomik projelere katılma niyetinin altını çizdi. Emir Han Muttaki güvenlik alanında topraklarının başka ülkelere saldırı için kullanılmayacağı sözünü yineledi. Pakistan Dışişleri Bakanı Mahmud Kureyşi ise Afgan halkının yaşam koşullarını iyileştirmek için çalışacakları taahhüdünde bulundu.

ÇİN VE RUSYA İŞ BİRLİĞİNİN SINIRI YOK

Ukrayna krizinin gölgesinde düzenlenen Afganistan toplantısında Çin ve Rusya arasındaki ilişkiler de gündeme geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile buluşan Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi, Ukrayna krizine dair güncel bilgileri edindi. Rusya’nın Ukrayna’ya dönük harekâtının 24 Şubat’ta başlamasının ardından ilk kez yapılan yüz yüze görüşmede Wang Yi, ikili ilişkilerin zorlu testlerden sağlam kalarak çıktığını dile getirdi.

İkili buluşmaya dair basın açıklaması yapan Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin de Beijing yönetiminin  “ittifaksızlık”, “çatışmasızlık” ve “üçüncü bir ülkeyi hedef alamama” prensipleri temelinde Moskova ilişkileri derinleştireceğini aktardı. Çinli diplomat tarafların hegemonya karşıtlığı, barış ve istikrar özlemi içinde olduklarını sözlerine ekledi.

Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi ile Rusya Dışişleri Bakanı arasındaki görüşmeye ülke basını da geniş yer ayırdı. Çin Normal Üniversitesi Rusya Çalışmaları Merkezi’nden Cui Heng, Global Times gazetesine verdiği demeçte Beijing yönetiminin Moskova ile yakın ilişkilerinin Batı ile çatışma anlamına gelmediğini söyledi. Cui “İş birliği içindeler çünkü iş birliği ve ticaret iki tarafa da derinlikli yarar sağlıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Hibya Haber Ajansı