Çin’in yol haritasını hangi kurumlar çiziyor?

Çin Halk Cumhuriyeti’nin en önemli siyasi buluşması olarak kabul edilen İki Toplantı, 4 Mart’ta başkent Beijing’deki Büyük Halk Sarayı’nda başlayacak. Çin kamuoyunda “lianghui” olarak bilinen İki Toplantı Çin Halk Ulusal Kongresi  (ÇHUK) ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı’nın (ÇHSDK) toplantılarını belirtmek için kullanılıyor. Sırasıyla Çin’in en üst düzey yasama ve siyasi danışma organı hakkında bilinmesi gerekenleri CRI Türk okuyucuları için derledik:

ÇİN ULUSAL HALK KONGRESİ

Çin Anayasası’na göre tüm güç halka ait olmakla birlikte, halkın gücünü kullandığı organlar Ulusal Halk Kongresi ve her düzeydeki yerel halk kongreleridir. Devlet gücünün en yüksek organı olarak bilinen Ulusal Halk Kongresi, Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanını ve Başbakanı seçme yetkisine sahip.

Yasa çıkarma, Çin anayasasını değiştirme ve anayasanın uygulanmasını denetleme yetkisine sahip olan Ulusal Halk Kongresi, yasalara göre 35 seçim biriminden seçilen milletvekillerinden oluşmaktadır. Seçim birimleri de kendi içinde illerin halk kongreleri, özerk bölgeler, doğrudan merkezi hükümete bağlı belediyeler, Çin Halk Kurtuluş Ordusu (ÇHKO), Hong Kong Özel İdari Bölgesi, Makao Özel İdari Bölgesi ve Taiwan yurttaşlardan oluşur.

Teknik olarak nüfusu küçük olan iller ile özerk bölgelerden seçilen milletvekili sayısı 15’ten az olamazken, nüfusu son derece az olan etnik gruplardan dahi en az bir vekil Ulusal Halk Kongresi’nde yer almalıdır.

Üç bine yakın vekilin bulunduğu Ulusal Halk Kongresi’nin seçimlerini halkın seçtiği yerel temsilcilerin oyları ile belirlenir. Çin’de teknik olarak 18 yaşını doldurmuş tüm vatandaşlar seçme ve seçilme hakkına sahiptir ve milletvekili 5 yıllık bir dönem için görev yapar.

Ulusal Halk Kongresi’nin dinamikleri kurumu Batılı benzerlerinden ayırır. Örneğin, Ulusal Halk Kongresi’nin oturumu yılda bir kez genellikle mart ayında gerçekleşirken, Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi diğer yasama görevleri için yaklaşık iki ayda bir kez toplanır.

Ulusal Halk Kongresi’nde Çin Başbakanı merkezi hükümet adına bir çalışma raporu sunar. Bu rapor, özetle önceki yasama yılına ilişkin hükümetin deneyimlerini ve geleceğe ilişkin yol haritasını içerir.

ÇİN HALK SİYASİ DANIŞMA KONFERANSI

Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı;  iktidar partisi Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP), tüm demokratik partilerin, partisi olmayan şahsiyetlerin, kitle örgütlerinin, tüm etnik grupların, toplumsal sınıf önderlerinin, Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nin, Makao Özel İdari Bölgesi’nin, Taiwan temsilcileri ile özel davetlilerden oluşur.

Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Ulusal Komitesi Çin siyasi sistemindeki en üst danışma organı olduğu için temsilciler 5 yıllığına seçilir. Platform, devletin ulusal ekonomi politikası gibi hayati konularda danışmanlık rolünü üstlenir.

Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı, siyasi kararlar alınmadan önce istişarelerde bulunur, daha sonra Ulusal Halk Kongresi politika kararlarını onaylar ve son olarak hükümet alınan politik kararları hayata geçirir.

Çin’e özgü bir siyasi kurum olan Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı sosyalist demokrasinin ayırt edici platformları arasında yer alır. Müzakere, etkileşim ve iletişim istişarelerin tamamlayıcı özellikleri arasında yer alır.

Hibya Haber Ajansı